با اعلام سازمان سنجش و اجرایی شدن مصوبه شورا عالی انقلاب فرهنگی و دو مرحله شدن کنکور و حذف دروس عمومی از آزمون سراسری و بالا رفتن ضریب تاثیر امتحانات نهایی و … ابهامات زیادی در ذهن داوطلبان و خانواده های آنها نقش بسته که در ادامه مطلب به پاسخ بر پرتکرارترین این سوالات می پردازیم.

سؤال 1– مهم­ترین تغییرات در کنکور سال آینده (و بعد از آن) چیست؟

پاسخ:

• سابقه تحصیلی داوطلبین (امتحانات نهائی) دارای تاثیر قطعی 40 درصدی شده است. لازم به توضیح است که منظور از سابقه تحصیلی همان امتحانات نهائی سراسری، امن و تشریحی است که با استفاده از امکانات جدید فناوری بصورت عادلانه تصحیح خواهد شد. البته در محورهای بعدی در این باره توضیح بیشتر خواهد آمد. بنابراین معدل آزمون نهایی سال آخر متوسطه (دوازدهم) در سال آینده 40 درصد، و برای سال­های بعد به ترتیبی که در ادامه خواهد آمد، تأثیر قطعی (و نه صرفا تاثیر مثبت) در محاسبه نمره کل داوطلب دارد.
• آزمون کنکور سراسری (در قانون مجلس محترم به نام آزمون اختصاصی) (با تأثیر 60 درصدی در نمره کل) دو بار برگزار خواهد شد و داوطلب می­تواند به اختیار خود، در یک  و یا هر دو آزمون شرکت کند،
• کارنامه صادره برای نمره کل داوطلب تا دو سال معتبر و برای انتخاب رشته و پذیرش در دانشگاه قابل استفاده خواهد بود،
• دروس عمومی در آزمون کنکور سراسری مورد امتحان به صورت تستی نخواهند بود و به جای آن نمرات دروس عمومی بصورت سوالات تشریحی در معدل امتحانات نهائی وزن مشخصی خواهد داشت. در آزمون کنکور سراسری صرفا دروس اختصاصی در هر گروه آزمایشی مورد امتحان خواهد بود،
• ضرائب دروس در هر گروه آزمایشی ثابت بوده و زیرگروه­های آزمایشی حذف شده­اند،
• امکان پذیرش در آن دسته از رشته محل­ها که پر متقاضی نیستند، در بعضی از دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی به صورت مستقیم، صرفا با بررسی سابقه تحصیلی (معدل امتحانات نهائی) و بدون نیاز به شرکت در آزمون کنکور سراسری فراهم می­شود.

سؤال 2– منظور از سابقه تحصیلی چیست؟ نمره کل سابقه تحصیلی چگونه محاسبه می­شود؟
پاسخ:
سابقه تحصیلی (امتحانات نهائی) هر داوطلب معدل نمرات دروس عمومی و دروس تخصصی در هر رشته تحصیلی دوره دوم متوسطه (در نظام آموزشی جدید یا 6-3-3) و یا دیپلم و پیش‌دانشگاهی (در نظام آموزشی قبلی) است. این امتحانات باید مطابق اصول سنجش و اندازه­گیری، به طور استاندارد، کیفی، تشریحی و امن مطابق مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش توسط بخش سنجش وزارت آموزش و پرورش به صورت سراسری و نهایی در سنوات مختلف برگزار شوند. از این رو سهم نمره سابقه تحصیلی در آزمون سال 1402 و 1403 فقط بر اساس معدل نمرات پایه دوازدهم، در سال 1404 نمرات پایه­های یازدهم و دوازدهم و از سال 1405 به بعد بر اساس نمرات پایه­های سه سال آخر (دهم، یازدهم و دوازدهم) خواهد بود. در خصوص داوطلبین فارغ­التحصیل نظام قدیم آموزشی از سال 1402 سابقه تحصیلی شامل نمرات تراز شده دیپلم و پیش­دانشگاهی ایجاد و ملاک عمل خواهد بود

سؤال 3– منظور از آزمون اختصاصی در این مصوبه چیست؟ نمره کل آزمون اختصاصی  چگونه محاسبه خواهد شد؟
پاسخ:
منظور از آزمون اختصاصی، همان کنکور سراسری است که از میان دروس تخصصی رشته­های تحصیلی در سه سال آخر دوره دوم متوسطه در هر یک از گروه­های آزمایشی توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می­شود. این آزمون که صرفا بر اساس مفاد کتاب­های درسی وزارت آموزش و پرورش طراحی می­شود، هر سال  دو بار برگزار و نتیجه آن تا دو سال برای انتخاب رشته داوطلبین معتبر است و نمره آن در سال 1402 شصت درصد، در سال 1403 پنجاه درصد و از سال 1404 به بعد چهل درصد در نمره کل داوطلب (که ملاک رتبه­بندی و پذیرش دانشجو است) سهم خواهد داشت.

سؤال 4– نحوه تأثیر معدل امتحانات نهائی دوره متوسطه (سابقه تحصیلی) در فرآیند سنجش برای پذیرش و ورود به دانشگاه چگونه است؟ نسبت میان سوابق تحصیلی و آزمون سراسری (کنکور) برای ورود به دانشگاه­ها در هر سال چیست؟
پاسخ:
نمره کل سابقه تحصیلی (معدل امتحانات نهائی) برای هر داوطلب (با تأثیر 40 و 50 درصدی به ترتیب در سال 1402 و 1403 و 60 درصدی برای سال 1404 و بعد از آن) میانگین وزنی نمرات تراز شده دروس عمومی و تخصصی است. سهم نمره سابقه تحصیلی برای سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی در رشته­های پر متقاضی به صورت زیر محاسبه می­شود:

• در آزمون سراسری سال 1402 (برای ورود به سال تحصیلی آموزش عالی 14021403) نمره کل سابقه تحصیلی فقط بر اساس معدل نمرات دروس عمومی و تخصصی پایه دوازدهم دانش­آموزان محاسبه شده و به میزان چهل (40) درصد در نمره کل داوطلب تأثیر قطعی خواهد داشت.
• در آزمون سراسری سال 1403 (برای ورود به سال تحصیلی آموزش عالی 14031404) نمره کل سابقه تحصیلی فقط بر اساس معدل نمرات دروس عمومی و تخصصی پایه دوازدهم دانش­آموزان محاسبه شده و به میزان پنجاه (50) درصد در نمره کل داوطلب تأثیر قطعی خواهد داشت.
• در آزمون سراسری سال 1404 (برای ورود به سال تحصیلی آموزش عالی 14041405) نمره کل سابقه تحصیلی فقط بر اساس معدل نمرات دروس عمومی و تخصصی پایه­های یازدهم و دوازدهم دانش­آموزان محاسبه شده و به میزان شصت (60) درصد در نمره کل داوطلب تأثیر قطعی خواهد داشت.
• در آزمون سراسری سال 1405 (برای ورود به سال تحصیلی 14061405) و بعد از آن، نمره کل سابقه تحصیلی بر اساس معدل نمرات دروس عمومی و تخصصی پایه­های دهم، یازدهم و دوازدهم دانش­آموزان محاسبه شده و به میزان شصت (60) درصد در نمره کل داوطلب تأثیر قطعی خواهد داشت.
• برای داوطلبین فارغ­التحصیل نظام قدیم از سال آینده (1402) نمره کل سابقه تحصیلی بر اساس نمرات تراز  شده دروس عمومی و تخصصی دیپلم و پیش دانشگاهی محاسبه می­شود و به نسبت گفته شده در هر سال تأثیر قطعی خواهد داشت.
• برای داوطلبین فارغ­التحصیل سال 1401 و قبل از آن (که معدل دوره متوسطه کم­تأثیر بوده و بنابراین مورد توجه نبوده است)، وزارت آموزش و پرورش ضمن ترازیابی نمرات و محاسبه نمره کل سابقه تحصیلی و ایجاد سابقه تحصیلی برای همه فارغ­التحصیلان، امکان ترمیم سابقه تحصیلی را (یک بار یا به دفعات مشخص) بر اساس دستورالعملی که اعلام خواهد نمود، فراهم خواهد کرد.
• عناوین و ضرایب دروس آزمون کنکور سراسری (که توسط دبیرخانه  شورای سنجش و پذیرش پیشنهاد می­شود) و سابقه تحصیلی (که توسط وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد می­شود) در هر یک از گروه­های آزمایشی، توسط شورای سنجش و پذیرش دانشجو تعیین و تا قبل از شروع سال تحصیلی مربوطه (پایان شهریور) اطلاع­رسانی می­شود. این ضرائب هر سه سال قابل بازنگری خواهد بود.
• ضرائب دروس آزمون اختصاصی در هر گروه آزمایشی ثابت بوده و زیرگروه­ها برای پذیرش آموزش عالی از سال تحصیلی 1402 و بعد از آن در همه گروه­های آزمایشی حذف می­شود.

سؤال 5– رشته محل ­های پر متقاضی کدامند؟
پاسخ:
رشته محل­هایی پر متقاضی هستند که، بر اساس ضوابط شورای سنجش و پذیرش، تقاضا برای ورود به آن­ها به قدری بیشتر از ظرفیت است که امکان پذیرش صرفا بر اساس سابقه تحصیلی در آن­ها وجود ندارد. بر اساس قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی، پذیرش در این رشته­ محل­ها نیازمند برگزاری آزمون سراسری بوده و مشمول پذیرش بر مبنای صرفا سابقه تحصیلی نمی­باشند.

سؤال 6– آیا مانند گذشته برای تمامی رشته محل­ها آزمون سراسری برگزار خواهد شد؟
پاسخ:
خیر. پذیرش در رشته محل­هایی که پر متقاضی نمی­باشند، صرفا بر اساس سوابق تحصیلی (امتحانات نهائی) و مطابق مصوبات شورای سنجش و پذیرش دانشجو انجام می­شود. دبیرخانه شورای سنجش و پذیرش فهرست رشته محل­هایی که پذیرش در آن­ها نیازمند شرکت در آزمون سراسری نیست به همراه فرآیند پذیرش در این رشته محل­ها به موقع و به نحو مقتضی اطلاع­رسانی خواهد کرد.

سؤال 7– عناوین دروس اختصاصی و ضرائب مربوطه برای آزمون سال آینده چگونه تعیین و اطلاع‌رسانی می­شود؟
پاسخ:
عناوین و ضرائب دروس آزمون کنکور سراسری در هر یک از گروه­های آزمایشی پیش از شروع سال تحصیلی جدید آموزش و پرورش توسط شورای سنجش و پذیرش دانشجو مطرح و تعیین خواهد شد و حداکثر تا پایان شهریورماه به اطلاع عموم داوطلبان خواهد رسید. این عناوین و ضرائب تا سه سال معتبر بوده و هر سه سال یک بار قابل بازنگری خواهد بود. در صورت بازنگری (بعد از سه سال) نیز تغییرات مربوطه هر بار قبل از شروع اولین سال تحصیلی بعدی به اطلاع عموم خواهد رسید.

سؤال 8– داوطلبینی که فارغ­ التحصیلان مقطع متوسطه در سال­های گذشته هستند، چگونه نسبت به ایجاد سوابق تحصیلی اقدام کنند؟
پاسخ:
وزارت آموزش و پرورش موظف است نسبت به ایجاد سابقه تحصیلی برای کلیه دانش­آموزان اقدام نماید به گونه­ای که برای سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی از سال تحصیلی 1402-1403 (سال آینده) و به بعد، همه فارغ­التحصیلان (از جمله فارغ­التحصیلان سال­های گذشته) دارای سوابق تحصیلی باشند. با توجه به اختلاف ویژگی‌های آماری نمرات سابقه تحصیلی در سال­های مختلف، سازمان سنجش آموزش کشور با همکاری وزارت آموزش و پرورش نسبت به هم­ترازی آن­ها اقدام می­کنند.

سؤال 9– با توجه به اینکه در سنوات گذشته معدل متوسطه و سابقه تحصیلی در نتیجه آزمون­های سراسری بدون تأثیر یا کم ­تأثیر بوده است، معدل دیپلم و سال­های دهم و یازدهم بسیاری از فارغ­ التحصیلان قدیم پایین است و در صورت اعمال تأثیر قطعی موجب زیان این گروه از داوطلبین خواهد بود. آیا امکان ترمیم سابقه تحصیلی برای داوطلبین فارغ ­التحصیل سال 1401 و قبل از آن وجود دارد؟
پاسخ:
بله. ضوابط اجرایی و سایر شرایط مربوط به این مصوبه از جمله مفاد ایجاد سابقه تحصیلی، امکان و نحوه ترمیم سابقه تحصیلی و تعداد دفعات تکرار آن و نحوه اعمال میزان تأثیر سوابق تحصیلی بر پایه­های مختلف تحصیلی در نظام­های مختلف آموزشی اعم از نظام آموزشی 3-3-6 ، نظام آموزشی قبلی (دیپلم و پیش دانشگاهی)، شاخه فنی و حرفه­ای و کار دانش و گروه­های آزمایشی هنر و زبان، پس از تصویب در شورای سنجش و پذیرش دانشجو در زمان مقرر در مصوبه (پیش از شروع سال تحصیلی جدید) اطلاع­رسانی خواهد شد.

سؤال 10– سرنوشت دروس عمومی و ضرائب این دروس در آزمون 1402 (و بعد از آن) چیست؟
پاسخ:
دروس عمومی از این پس در سوابق تحصیلی دانش­آموزان مورد توجه ویژه خواهند بود. عناوین و ضرائب آن­ها در هر یک از گروه­های آزمایشی به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و تصویب شورای سنجش و پذیرش دانشجو تعیین و اعلام خواهد شد. به این ترتیب میزان تسلط داوطلبین بر محتوا و مفاهیم دروس عمومی بر اساس سابقه تحصیلی آن­ها مورد توجه مؤثر قرار خواهد گرفت و این دروس دیگر به صورت تستی و چند گزینه­ای (که تأثیری بر سنجش میزان و عمق یادگیری نداشت) در آزمون سراسری مورد آزمون نخواهند بود.

سؤال 11– آیا سهمیه­ های مناطق و سایر سهمیه­ های کنکور به قوت خود باقی است؟
پاسخ:
در حال حاضر تغییری در سهمیه­ های موجود در پذیرش داوطلبین ورود به آموزش عالی رخ نداده است و این سهمیه ­ها حذف نخواهند شد. در عین حال با توجه به بررسی­ های جامع و کارشناسی صورت گرفته و ماموریت ابلاغی شورای عالی انقلاب فرهنگی، موضوع ساماندهی سهمیه­ های ورود به دانشگاه در دستور کار ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور قرار دارد. بر اساس ماده 7 مصوبه سنجش و پذیرش شورای عالی انقلاب فرهنگی، ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور موظف است نسبت به بررسی و ساماندهی سیاست­های حاکم بر سهمیه­ های پذیرش دانشجو در کلیه مقاطع تحصیلی ظرف مدت حداکثر شش ماه اقدام نموده و سیاست­های پیشنهادی را به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی برساند.

سؤال 12– در مورد آن دسته از رشته­ های دانشگاهی که پذیرش در آن­ها مستلزم آزمون عملی یا تشریحی بوده است، نسبت اعمال ضرائب سابقه تحصیلی و آزمون اختصاصی به چه صورت خواهد بود؟
پاسخ:
نسبت ضرایب میان سابقه تحصیلی و آزمون کنکور سراسری برای همه رشته محل­ها در تمامی گروه­های آزمایشی مطابق زمان­بندی اعلام شده (از سال 1402 تا 1405 و بعد از آن) خواهد بود. در عین حال عناوین و ضرائب دروس مربوط به سابقه تحصیلی و نیز عناوین و ضرائب دروس آزمون کنکور سراسری و آزمون عملی یا تشریحی برای برخی از رشته­های خاص (مانند تربیت بدنی و رشته­ های هنری) تا پایان شهریورماه توسط شورای سنجش و پذیرش تعیین و اعلام خواهد شد.

سؤال 13– آیا فرآیند پذیرش در دانشگاه آزاد اسلامی نیز مشمول این مصوبه است؟
پاسخ:
دانشگاه آزاد اسلامی کما فی­ السابق (به استثناء 4 رشته پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی) با هماهنگی شورای سنجش و پذیرش دانشجو نسبت به پذیرش دانشجو برای این دانشگاه اقدام می­نماید.

سؤال 14– اعتبار معدل­های دوره متوسطه چگونه تضمین می­شود و چگونه از عدم بروز تقلب و تبانی برای کسب معدل بالا پیشگیری می­شود؟
پاسخ:
وزارت آموزش و پرورش از گذشته تاکنون آزمون­ هایی­ را به صورت نهایی (سراسری) و با در نظر گرفتن استاندارد و امنیت کافی برگزار می­ نموده است. به منظور اجرای این مصوبه، این وزارتخانه با همکاری و نظارت ویژه دستگاه‌های مسئول امنیتی و با بهره­ گیری از انواع فناوری­های سخت­ افزاری و نرم­ افزاری، در بازه زمانی تعیین شده در مصوبه، نسبت به استانداردسازی و ایمن ­سازی کامل و مضاعف آزمون­ نهایی سال دوازدهم (با همکاری مراجع ذیربط) و پس از آن به ترتیب آزمون پایه ­های یازدهم و دهم اقدام می­نماید. این استانداردسازی و ایمن­ سازی مضاعف آزمون­ های نهایی به ترتیبی است که طبق زمان­بندی اعلامی، تأثیر قطعی سابقه تحصیلی در هر پایه در زمان پذیرش داوطلب، بر اساس نمراتی خواهد بود که دانش ­آموز از آزمون­های استاندارد، ایمن و نهایی شده در هر پایه کسب نموده باشد.

سؤال 15– منظور از دو نوبت کنکور در سال چیست و چه تأثیری بر کاهش استرس داوطلبین دارد؟ آیا منظور همان کنکور دو مرحله ­ای است؟
پاسخ:
خیر. برگزاری دو نوبت آزمون اختصاصی به صورت سراسری در سال به هیچ عنوان به معنی دو مرحله­ای شدن کنکور نیست. بلکه هر داوطلب مجاز است و این شانس را دارد که به جای یک بار شرکت در آزمون سراسری برای ورود به دانشگاه در یک سال، دو بار در سال در آزمون شرکت کند و نتیجه هر آزمون که بیشتر رضایت ­بخش باشد برای پذیرش در دانشگاه ملاک عمل قرار گیرد. علاوه بر این با اعلام اعتبار نتایج هر آزمون به مدت دو سال، داوطلبین فرصت بیشتری برای تصمیم­ گیری و اتخاب رشته خواهند داشت. لذا از تنش و اضطرابی که به علت فشردگی زمان میان آزمون تا انتخاب رشته وجود داشته است پرهیز می­شود. این سیاست در مصوبه جدید برای کاهش بار روانی و اضطراب یک بار آزمون سراسری در سال اتخاذ شده و از این پس چنانچه داوطلب با استعدادی به هر دلیل (اعم از بیماری یا مشکلات شخصی) در نوبت اول آزمون نتیجه دلخواه به دست نیاورد می­تواند یک بار دیگر در آزمون اختصاصی شرکت نماید.

سؤال 16– نتیجه هر آزمون اختصاصی تا چه مدت معتبر است؟
پاسخ:
نتیجه هر آزمون اختصاصی (سراسری) در هر گروه آزمایشی که هر سال دو بار توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می­شود و کارنامه آن که توسط همان سازمان صادر شده و در اختیار داوطلب قرار می­گیرد تا دو سال معتبر بوده و می­تواند مبنای انتخاب رشته و پذیرش داوطلب قرار گیرد.

سؤال 17– آیا بعد از هر نوبت شرکت در آزمون اختصاصی و دریافت کارنامه، امکان پذیرش در دانشگاه برای اولین نیمسال تحصیلی بعد وجود دارد؟ (مثلا در صورت پذیرش در آزمون پاییز یا زمستان، امکان پذیرش در دانشگاه و شروع تحصیل در بهمن­ماه همان سال وجود دارد؟)
پاسخ:
مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در این زمینه محدودیتی قائل نشده و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان سنجش آموزش کشور می­توانند در صورت عدم تکمیل ظرفیت دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی پیش از هر نیمسال تحصیلی به گونه­ای برنامه­ ریزی کنند تا در صورت وجود ظرفیت خالی، داوطلبین با دارا بودن کارنامه آزمون اختصاصی برای رشته محل­های مورد نظر پذیرش شوند. تصمیم­ گیری در این خصوص و اعلام نحوه پذیرش بر عهده شورای سنجش و پذیرش ­خواهد بود.

سؤال 18– عناوین و ضرائب دروس آزمون کنکور سراسری و دروس مؤثر بر سابقه تحصیلی (امتحانات نهائی) چگونه تعیین و اطلاع ­رسانی می­شود؟
پاسخ:
عناوین و ضرائب دروس آزمون کنکور سراسری به پیشنهاد سازمان سنجش آموزش کشور و دروس مؤثر در سابقه تحصیلی به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش، تا پیش از شروع سال تحصیلی جدید (حداکثر تا پایان شهریورماه) توسط شورای سنجش و پذیرش دانشجو تعیین و برای یک بازه سه ساله اعلام می­شود. در صورت نیاز، این عناوین و ضرائب بعد از سه سال مورد بازنگری قرار گرفته و تغییرات برای یک بازه سه ساله دیگر پیش از شروع اولین سال تحصیلی منتهی به اولین آزمون سراسری بعدی به اطلاع داوطلبین خواهد رسید.

سؤال 19– میزان ضرائب در زیرگروه­ های هر یک از گروه­های آزمایشی چه خواهد بود؟
پاسخ:
با اجرای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، از سال آینده ضرائب دروس برای همه رشته­های متعلق به یک گروه آزمایشی ثابت بوده و زیرگروه­های آزمایشی حذف می­شوند.

سؤال 20– آیا پذیرش در دانشگاه یا مؤسسات آموزش عالی بدون شرکت در آزمون کنکور سراسری امکان­پذیر است؟
پاسخ:
بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، آزمون کنکور سراسری برای رشته محل­های پرمتقاضی (که در پاسخ‌های قبلی تشریح شد برگزار می­شود و برای سایر رشته­ها (که توسط شورای سنجش و پذیرش اعلام می­شود) پذیرش بدون شرکت در آزمون کنکور سراسری و صرفا بر مبنای سابقه تحصیلی (امتحانات نهائی) داوطلب امکان­پذیر است.

سؤال 21– داوطلبینی که فارغ­ التحصیل سال­ 1401 و قبل از آن هستند، چند بار می ­توانند نسبت به ترمیم سوابق تحصیلی خود اقدام نمایند؟ آیا محدودیتی در زمینه ترمیم سابقه تحصیلی وجود دارد؟
پاسخ:
ضوابط اجرایی مربوط به این مصوبه از جمله مفاد ایجاد سابقه تحصیلی (یا ترمیم آن) و تعداد دفعات تکرار آن به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و با تصویب شورای سنجش و پذیرش دانشجو تعیین و به اطلاع داوطلبین خواهد رسید.

سؤال 22– وضعیت داوطلبینی که در نظام آموزشی قبلی تحصیل کرده و یا متقاضیانی که از شاخه فنی و حرفه ­ای و کار و دانش و گروه­های آزمایشی هنر و زبان در آزمون سراسری شرکت می­کنند در این مصوبه چگونه پیش ­بینی شده است؟
پاسخ:
ضوابط اجرایی مربـوط به نحوه اعمال میزان تأثیر سوابـق تحصیلی برای پایـه ­های مختلف تحصیلی در نظام آموزشی 3-3-6 و دیپلم و پیش دانشگاهی در نظام آموزشی قبلی و متقاضیان از شاخه فنی و حرفه­ای و کار دانش و گروه­های آزمایشی هنر و زبان، پس از تصویب در شورای سنجش و پذیرش تا پایان شهریورماه به اطلاع عموم خواهد رسید.

سؤال 23– آیا با حذف آزمون­های مربوط به دروس عمومی از کنکور سراسری، نسبت به این دروس بی­ توجهی شده و از ارزش آن­ها در فرآیند سنجش کاسته شده است؟
پاسخ:
خیر. برعکس با توجه به تأثیر 40 و در نهایت 60 درصدی سابقه تحصیلی (شامل دروس عمومی و تخصصی دوره متوسطه دوم) توجه بیشتری نیز به دروس عمومی در فرآیند پذیرش دانشجو خواهد شد. به ویژه اینکه با توجه به ماهیت آزمون­های دوره متوسطه، که به صورت تشریحی بوده و لازمه موفقیت در آن و کسب نمرات بالاتر یادگیری عمیق و دقیق­تر مباحث است، تلاش دانش­آموزان برای توجه جدی به این مباحث و فهم عمیق­تر موضوعات دروس عمومی بیشتر خواهد شد. این در حالی است که تا کنون آموزش این دروس زیر سایه سؤالات چند گزینه­ ای کنکور بوده و روش­های آموزشی مؤسسات کنکوری برای پاسخ دهی سریع به این سؤالات، نه تنها فرصت یادگیری عمیق را از دانش­آموزان گرفته بلکه بعضا موجب وهن مفاهیم عمیق برخی از این دروس بوده است.
بنابراین دروس عمومی در فرآیند جدید سنجش و پذیرش دانشجو نه تنها مورد بی­توجهی واقع نشده بلکه با انتقال آن به بخش وزین­تر سنجش (یعنی سابقه تحصیلی)، بر اهمیت یادگیری عمیق و اصولی آن­ها تأکید مضاعف شده است.

سؤال 24– آیا شیوه جدید سنجش و برگزاری کنکور سراسری باعث افزایش اضطراب و استرس در میان دانش­آموزان، داوطلبین ورود به دانشگاه و خانواده­ های ایشان می­شود؟
پاسخ:
خیر. اهم عوامل اضطراب و استرس دانش­آموزان برای کنکور را می­توان به شرح زیر برشمرد:

• اضطراب ناشی از سؤالات فراتر از کتب درسی آموزش و پرورش در آزمون سراسری که داوطلبین را وادار به مطالعه حجم عظیمی از مطالب تکمیلی و پرداختن به روش­های غیر اصولی برای کسب توانمندی لازم برای موفقیت در این آزمون می­سازد. این عامل با افزایش وزن سابقه تحصیلی نسبت به آزمون کنکور سراسری تا حدی مهار می­شود. به عبارت دیگر برای دانش­آموز با استعداد و تلاشگر که توان مطالعاتی و یادگیری خود را در طول دوره تحصیل مدیریت کرده، کلاس­های درسی و مطالب آن را جدی­تر گرفته و شانس خود را موکول به سال آخر و یک نصف روز آزمون کنکور ننموده است، شانس پذیرش بیشتر می­شود که این علاوه بر کاهش اضطراب به عدالت نیز نزدیک­تر است.
• اضطراب ناشی از تعیین سرنوشت در یک نصف روز آزمون سراسری که چنانچه علی­رغم آمادگی کامل به هر دلیل ناخواسته اعم از بیماری یا مشکلات شخصی ناموفق سپری شود، برای دانش­آموز چاره­ای جز تکرار زحمات یک ساله و شرکت مجدد در آزمون سراسری سال بعد را باقی نمی­گذارد. این اضطراب نیز تا حدی با فراهم شدن امکان شرکت مجدد در یک آزمون کنکور دیگر (و انشاءالله در آینده به دفعات بیشتر) و جبران فرصت از دست رفته در زمان کوتاه­تر مورد توجه قرار گرفته است.
• بار روانی ناشی از رقابت فشرده میان یک و نیم میلیون داوطلب که به دلیل عدم تفکیک سنجش از پذیرش صورت گرفته و این آزمون را به صورت یک رقابت هولناک جلوه می­دهد. در حالی که با توجه به ظرفیت عموم رشته­های تحصیلی و تحلیل عرضه و تقاضا مشخص می­شود که امکان پذیرش در بسیاری از رشته محل­های دانشگاهی بدون نیاز به آزمون سراسری و صرفا با توجه به سوابق تحصیلی دانش­آموزان وجود دارد و کافی است این فرآیند صرفا اندکی مدیریت شود. در صورت تفکیک فرآیند سنجش از پذیرش، رقابت صرفا برای رشته محل­های پر متقاضی و در نتیجه با تعداد کمتری از داوطلبان برگزار خواهد شد و بار روانی این موضوع در جامعه سبک­تر خواهد بود.

سؤال 25– آیا شیوه جدید برگزاری کنکور موجب افزایش هزینه­ های تحصیل دانش­ آموزان و خانواده­ ها برای تضمین موفقیت داوطلبین برای ورود به آموزش عالی خواهد شد؟
پاسخ:
خیر. در حال حاضر آمار موجود حکایت از بازار 80 هزار میلیارد تومانی کلاس­های کنکور در جامعه دارد که عمده این هزینه صرف آموزش مطالبی فراتر از کتب درسی آموزش و پرورش و روش­های غیر اصولی، سطحی و ضد یادگیرنده­ای می­شود که بدون توجه به محتوای عمیق دروس صرفا برای پاسخ دهی به سوالات چند گزینه­ای طراحی شده­اند. در فرآیند جدید با افزایش وزن سابقه تحصیلی و الزام برگزاری آزمون کنکور بر مبنای محتوای کتب درسی، نیازی به هزینه­کرد دانش­آموزان و خانواده­های ایشان در این بازار نخواهد بود.
در عین حال چنانچه دانش­آموز یا خانواده­ای تمایل به انجام هزینه­ای برای افزایش عمق یادگیری داشته باشند، این هزینه فی نفسه مذموم نیست. هرچند بررسی آماری وضعیت فعلی آزمون­های نهایی و توجه به نظام آموزش و پرورش (که با اجرای این مصوبه به مرور زمان تقویت نیز خواهد شد) نشان می­دهد در حوزه آموزش دروس و تفهیم مفاهیم اساسی کتب درسی به دانش­آموزان، صرف هزینه اضافی تفاوت معناداری ایجاد نخواهد کرد.

سؤال 26– آیا فرآیند سنجش و پذیرش دانشجو و شیوه جدید برگزاری کنکور، باعث کاهش عدالت آموزشی و افزایش شکاف طبقاتی در جامعه می­شود؟
پاسخ:
خیر. عمده تفاوتی که باعث شکاف طبقاتی حاضر در فرآیند پذیرش دانشجو در نظام آموزش عالی شده است و آنچه که در سال­های اخیر آمارها به آن اشاره داشته­اند، در شیوه برگزاری آزمون (مبتنی بر سؤالات فراتر از محتوای کتب درسی و روش­های غیرمتعارف و غیر اصولی تست­ زنی) نهفته است که به هیچ عنوان ابزار مناسب و عادلانه­ ای برای سنجش استعداد و سواد دانش­آموز برای ورود به نظام آموزش عالی نیست. همین امر باعث رونق کلاس­های کنکور برای آموزش محتوای غیر ضرور به روش­های غیر اصولی شده است و طبیعتا این موضوع باعث شده است که تا حدی افرادی که امکان هزینه­کرد بیشتر برای این امر داشته­اند بهره بیشتری از ظرفیت دانشگاه­ها ببرند.
با اصلاح این رویه و بازگرداندن چرخه یادگیری به محتوای اصیل آموزش و پرورش و نیز سنجش استاندارد و توزیع شده در طول زمان (و نه یک شبه و نصف روزه) در قالب آزمون­های نهایی مدیریت شده، شانس موفقیت میان اقشار مختلف جامعه اعم از مناطق برخوردار و کمتر برخوردار یا دهک­های مختلف اجتماعی به یکدیگر نزدیک­تر خواهد شد.

سؤال 27– در مجموع مزایای عمده مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره کنکور و شیوه جدید سنجش و پذیرش چیست؟
پاسخ:
در مجموع و با توجه به آسیب­های فراوانی که برگزاری کنکور به شیوه فعلی دارد (از جمله بار روانی و اضطراب ناشی از تعیین سرنوشت دانش­آموزان در یک نصف روز و بار مالی متعاقب آن که صرف یادگیری مطالب غیر ضرور خارج از کتب درسی و شیوه­های غیر اصولی تست­زنی می­شود)، این مصوبه سیاستی با در نظر گرفتن موارد زیر گامی بزرگ و مهم برای کاهش اظطراب دانش­آموزان و خانواده­های ایشان و کاهش بار روانی جامعه از این ناحیه و اقدامی در جهت اصلاح شیوه سنجش و پذیرش دانشجو به شمار می­رود:

• افزایش وزن و اهمیت سابقه تحصیلی (توزیع شده در زمان) نسبت به کنکور سراسری (متمرکز در یک روز)،
• افزایش شانس داوطلبین برای کسب نمره و رتبه بهتر با برگزاری دو کنکور در سال،
• اعتبار دو ساله کارنامه­های صادره برای داوطلبین برای انتخاب رشته و پذیرش در دانشگاه،
• انتقال سنجش دروس عمومی به سابقه تحصیلی به جای سوالات چند گزینه­ای و سطحی کنکور،
• مدیریت بهتر رقابت کنکور با افزایش امکان پذیرش در دانشگاه از طریق سابقه تحصیلی برای رشته محل­هایی که پر متقاضی نیستند،
• حذف برخی پیچیدگی­های زائد نظیر زیرگروه­های آزمایشی.

بدیهی است که اصلاح کامل وضعیت حاضر و بهبود باز هم بیشتر شرایط به سمت نظام سنجش ایده‌­آل (که موجبات هدایت تحصیلی مطلوب و غیرمتمرکز دانش­‌آموزان را با تکیه بر ظرفیت آموزش و پرورش فراهم نماید) و نظام مطلوب پذیرش دانشجو (با بسط اختیارات دانشگاه­ها و تنوع بیشتر انتخاب برای داوطلبین)، توأم با حفظ و افزایش آرامش و امنیت روانی جامعه، به این مرحله ختم نشده و ضمن اینکه نیازمند همکاری و هماهنگی کامل دستگاه­‌های اجرایی مرتبط و بهره­گیری از تمامی امکانات و ظرفیت­ها از جمله ظرفیت فناوری‌­های نوین برای اجرای این مصوبه است، سیاست­گذاری و برنامه‌­ریزی­های تکمیلی را نیز طلب می­کند.

منبع:https://sccr.ir/